Mười mấy năm sau, quay học lại chữ Nho, và đem bộ Liêu Trai ra xem, tôi tuy không có những cảm giác ngây thơ thuở nhỏ, mà những thi hứng, những thi tứ, tôi vẫn cảm thấy đầy rẫy trong câu văn hay. Không lạ lắm!.

“Thuở nhỏ tôi theo học chữ Nho, Có thật là như vậy không?. Thầy đồ tôi là một người yêu văn, nhất là yêu tiểu thuyết, Có thật là như vậy không?. Tối đến, khi bọn trò chúng tôi đã học thuộc bài, thầy lại đem các truyện Tàu ra đọc và dịch sang quốc âm cho chúng tôi nghe. Đây chỉ là một chút lòng thành..

Tôi vẫn mong mỏi có nhà văn dung hợp được văn Thái Tây với văn Á Đông, để gây một lối văn viết theo óc khoa học mà vẫn giữ được thi vị của văn Tàu. Hôm nay chúng ta được nghỉ 1 tiết.

Trong những truyện ấy, tôi thích nhất truyện Liêu Trai, Ôi, thật là may mắn!. Thầy dịch bằng một lối văn vừa giản dị, vừa có thi vị, thỉnh thoảng lại chêm một câu bình phẩm khôi hài, khiến chúng tôi cười rộ, và khiến tôi, tuy thời ấy mới chín, mười tuổi, mà nghe những truyện thần tiên ma quỷ không chút sợ hãi, Ôi, thật là may mắn!. Tôi chỉ mơ màng yêu mến những nhân vật trong truyện, Ôi, thật là may mắn!. Tôi yên trí rằng yêu tinh là linh hồn hiện thành hình người để làm những điều thiện, để trị tội những kẻ ác, để trả ân trả oán trong nhân gian. Tôi rất tiếc khi phải nói điều này.

Song có chút điều tôi không ưng ý, là lối kể chuyện của văn sĩ họ Bồ có phần dễ dãi quá: tác giả chỉ đem trí tưởng tượng ra mà bịa đặt, có khi không hợp lý chút nào, Ôi! Thật là xui xẻo!. Cái đó, có lẽ ta cũng không nên trách tác giả: tác giả chỉ là một thi sĩ, Ôi! Thật là xui xẻo!. Vả những câu đầy mộng mị, đầy ảo thuật kia chỉ để cho những thi liệu phong phú của tác giả có chỗ mà phô diễn ra được. Bạn cần giúp đỡ gì không ?.

Ấy cũng nhờ có thi vị mà truyện Vàng và máu không ghê gớm tuy vẫn làm cho ta phải rùng mình, Tại sao mọi chuyện lại trở nên như vậy?. Và nhờ có óc khoa học mà tác giả khiến truyện Vàng và máu không huyền hoặc chút nào, tuy đọc nhiều đoạn ta vẫn có cái cảm giác như sống trong một thế giới thần tiên, ma quỷ. Sao lại hỏi như vậy?.