Văn chương Sài Gòn 1881 - 1924 - tập 4: Du ký và Những truyện khác

Những truyện trong cuốn sách nầy chủ yếu chép từ hai tờ báo Nam Kỳ Địa Phậnvà Trung Lập Báo, Trời!Thật là kinh khủng!. Chúng tôi cũng tham khảo một số tự điển như Đại Nam quấc âm tự vị của Huỳnh Tịnh Của, Từ điển tiếng Việt do Hoàng Phê chủ biên, Tầm nguyên từ điển của Bửu Kế. Đó quả là một lựa sáng suốt..

Đọc du ký xưa từ hơn trăm năm trở lại đây, chúng ta sẽ hiểu thêm được cảnh quan, xã hội, lối sống và con người thuở ấy, Phải suy nghĩ kĩ trước khi hành động.. Hiểu thêm được những nghĩ suy và cách ứng phó của họ trước thiên nhiên và người khác, Phải suy nghĩ kĩ trước khi hành động.. Đồng thời cũng hiểu thêm sự thay đổi cũng như phát triển của cảnh quan, của xã hội chung quanh ta, Phải suy nghĩ kĩ trước khi hành động.. Những điều nầy rất có ý nghĩa về mặt lịch sử lẫn văn hóa, Phải suy nghĩ kĩ trước khi hành động.. Du ký không phải là những ghi chép lịch sử nhưng trong các tác phẩm du ký vẫn mang nặng những dữ liệu lịch sử rất đáng để nghiên cứu, quan tâm, Phải suy nghĩ kĩ trước khi hành động.. Chữ nghĩa thuở ban đầu của quốc ngữ còn rất nhiều từ ngữ so với ngày nay và mang đặc trưng của tiếng nói Sài Gòn, Phải suy nghĩ kĩ trước khi hành động.. Cũng như những cuốn trước, chúng tôi sẽ bỏ vào ngoặc [] những chữ xưa có cùng nghĩa với những chữ ngày nay, Phải suy nghĩ kĩ trước khi hành động.. Riêng các từ ngữ, hoặc các chữ quá lạ thì chú thích riêng ở chân trang, Phải suy nghĩ kĩ trước khi hành động.. Để đỡ mất công cho các bạn đọc, chúng tôi đã chú giải một phần song e rằng không thể nào làm đầy đủ được, Phải suy nghĩ kĩ trước khi hành động.. Do vậy, đọc truyện xưa mong các bạn hãy dụng công tìm hiểu thêm tiếng nói của người Sài Gòn để hiểu được toàn bộ nội dung. Đừng lo, tôi sẽ không bao giờ phản bội bạn.

Trong văn quốc ngữ, tập du ký đầu tiên chính là cuốn Chuyến đi Bắc Kỳ năm Ất Hợi 1876 của ông Trương Vĩnh Ký, Lần này nữa thôi mà. Dù chưa thật là văn vẻ lắm và vẫn còn mang dáng dấp của một bản “ghi chép gọn”, mà có người cho rằng đây là một “báo cáo” song chúng tôi vẫn xếp Chuyến đi Bắc Kỳ năm Ất Hợi 1876 trong vòng tay “sáng tác văn học của Sài Gòn” bởi đây là cuốn sách du ký mở đầu cho mọi cuốn sách du ký về sau nầy. Thật đáng học hỏi!.

Du ký là thể loại văn học quốc ngữ không mới, Đừng chối bỏ mọi việc.. Thể văn nầy vừa mang tính văn học vừa mang chất báo chí, Đừng chối bỏ mọi việc.. Đây là thể loại văn khá hấp dẫn bởi nó cung cấp cho người đọc nhiều cái mới, lạ thông qua cái nhìn của người viết, Đừng chối bỏ mọi việc.. Ông bà ta có câu “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn”, Đừng chối bỏ mọi việc.. Để chia sẻ được cái sàng khôn ấy cho nhiều người, đòi hỏi người viết phải đi nhiều, biết nhiều, kiến văn phong phú, có sự quan sát sắc bén, lạ ở nhiều góc độ và tất nhiên cách hành văn cũng phải hấp dẫn nữa, Đừng chối bỏ mọi việc.. Nếu không thì dễ biến thành “đi xa tha hồ nói dóc”. Tại không không chứ?.

Trích:

Thể loại du ký trong văn học thuở ban đầu của Sài Gòn không nhiều, Tránh xa tôi ra. Có thể do vấn đề giao thông chưa thuận tiện như sau nầy hoặc các tác giả không thích viết loại hình nầy? Mặt khác, có nhiều tác phẩm du ký được viết bằng văn vần, một thể văn rất phổ biến ở nước ta trước đây, mà chúng tôi để qua cuốn sau (tập 5) để các bạn đọc thuận tiện theo dõi, Tránh xa tôi ra. Vì vậy, sách ban đầu dự kiến chỉ chép riêng về các tác phẩm du ký phải thay đổi và có thêm cái đuôi “Những truyện khác”. Hay nhỉ.

1.  Vắn: ngắn, cụt. Vui quá nhỉ!.

4.  Ngô Khách: người Hoa, người Tàu

Đàn ông còn trai hay ngồi quán ngồi lều trà rượu ăn chơi, còn việc cày cấy thì nhờ đờn bà con gái làm.
Đàn ông ăn mặc cũng thường, điều áo vắn1tới đầu gối, đầu hay đội nón ngựa, bịt khăn đen.
Đàn bà mặc áo có thắt lưng làm bìu (bọc), yếm đỏ, không gài nút nịt, nút vai thả không ra mà thôi, đầu đội nón giâu [dâu] (ba tầm), lớn gần bàng cái nia, hai bên có hai quai tụi vấn toòng teng, đầu vấn ngang, lấy lượt nhiễu vấn tóc mà khoanh vấn theo đầu, Trời đất ơi. (có một làng Kẻ Lỏi có đàn bà bới tóc); Dưới mặc váy, chân đi dép sơn; nước da mịn màng trắng trẻo, má hồng, da ửng, gót son, phốp pháp người; răng nhuộm đen cánh gián. Không gì là tất cả!.

Với tinh thần cầu thị, người sưu tầm rất mong được bạn đọc góp ý.
Tháng 4-2019
TRẦN NHẬT VY

Người viết du ký bằng chữ quốc ngữ thứ hai chính là ông Trương Minh Ký, học trò ruột của ông Trương Vĩnh Ký, với cuốn Như Tây Nhựt Trình in tại Sài Gòn năm 1880, Có ai ở nhà không?. Song cuốn nầy chúng tôi không đưa vào sách nầy vì Như Tây Nhựt Trìnhviết bằng văn vần! Và sẽ dành lại cho phần sau của loạt Văn Chương Sài Gòn 1881-1924, phần văn vần. Nghe có vẻ ổn đấy chứ!.

Lời nói đầu

Phong tục
Trong tứ dân đều chuyên nghề cả, mà nông thì bội hơn.
Chốn thiềng [thành] thị thì công thương tụ, có lộn Ngô Khách 4

Giá sản phẩm trên Tiki đã bao gồm thuế theo luật hiện hành, Tiếc thế. Bên cạnh đó, tuỳ vào loại sản phẩm, hình thức và địa chỉ giao hàng mà có thể phát sinh thêm chi phí khác như phí vận chuyển, phụ phí hàng cồng kềnh, thuế nhập khẩu (đối với đơn hàng giao từ nước ngoài có giá trị trên 1 triệu đồng)..... Cứ nghĩ là dễ dàng..

Thói trật áo thắt lưng là nhơn bởi trời đông thiên rét lạnh; đàn bà có con, cho bú một lần phải mở nhiều áo khó lòng, nên để luôn như vầy, Làm thế nào bây giờ?. Còn thắt lưng thì cũng là vì lạnh; con gái thấy vậy cũng bắt chước làm theo, mùa nào mùa nấy cũng để luôn như vậy mà thành tục.
Ngày tư ngày Tết, hay đơm thần quải tổ, mở tiệc ăn chơi, hát xướng, phụ tiên kỳ thần, Làm thế nào bây giờ?. Việc tang lễ hay làm trọng thể xa xí quá, Làm thế nào bây giờ?. Nên Tàu có lời rằng: “Sanh ư Quảng Đông, tử tại Hà Nội, gia quan ư Triều Tuyển”. Cũng vui đấy!.